İstanbul Barosu Baro Dergisi Mayıs Haziran Sayısı

257 TMK'da Hak Rehni... • Av. O. MESCİOĞLU Bu kanun, Türk Medeni Kanunu’ndaki alacak ve diğer haklar üzerin- de kurulan rehin ya da diğer taşınır rehnine ilişkin hükümlerin uygula- masını ortadan kaldırmaz ancak ayrı bir uygulama imkânı getirdiği için çalışmamızda ayrı bir başlık altında ele alınacaktır. Her ne kadar TİTRK ile özellikle KOBİ mahiyetindeki işletmelerin kredi almasında kolaylık ve ticaret hayatına katkı sağlama amacı güdülmüş olsa dahi 112 , bir hukuk sisteminde konumuz itibariyle alacak ve diğer haklar üzerinde rehin baş- ta olmak üzere, neredeyse tüm taşınır rehinleri için ayrı bir sistem öngör- mek kanaatimizce isabetsizdir. Bu kanunla sağlanmak istenen 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda- ki ana kural olan teslime bağlı taşınır rehninden ayrılarak teslime gerek olmaksızın bir taşınır rehni imkanı sağlamak ve ticari hayatta teminat işlemlerini kolaylaştırmaktır. Nitekim mülga TİRK’e nazaran rehin söz- leşmesine konu olabilecek malvarlığı değerlerinin genişletildiği görül- mektedir. 113 Kanun metninde geçen “ticari işlem” ifadesi, Türk Hukuku açısından yeni bir ifadedir. Bu ifade, çağrışım yaptığı “hukuki işlem” ya da “ticari iş”ten daha farklı bir ifade olup burada anlatılmak istenenin kazanç amacıyla ya da ticari faaliyet amacıyla yapılan her türlü işlem ve fiil olduğu ifade edilmektedir. 114 Aşağıda genel hatlarıyla ticari işlemlerde taşınır rehni sözleşmesi ve rehnin kurulmasının 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda alacak ve di- ğer haklar üzerindeki rehne ilişkin öngörülen kurallardan farklarına de- ğinilecektir. B. 6750 Sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Rehin Sözleşmesi 1. Sözleşmenin tarafları Söz konusu kanun ile 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda öngörülen taşınır rehni ve çalışmamız bakımından alacak ve diğer haklar üzerinde kurulan rehne birçok değişiklik getirilmektedir. Bu kanun kapsamında yapılacak rehin sözleşmeleri, TİTRK m. 3/1 115 uyarınca ticari işlemlerde taşınır rehni sözleşmesi kredi kuruluşları ile tacir esnaf, çiftçi, üretici ör- 112 TAVUKÇUOĞL U, Eda Nur, “6750 Sayılı Kanun Uyarınca Ticari İşlemlerde Taşınır Rehnine Konu Olabilecek Varlıkl ar”, İBD, C. 92, Sa. 2018/3, Y. 2018, s. 111, s. 111- 130. 113 TAVUKÇUOĞLU, s. 111. 114 UYUMAZ, Alper/TÜRK, Mehmet Cemil/ Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Üzerine Düşünceler, MÜHFHAD, C. 25, Sa. 2, Prof. Dr. Ferit Hakan Baykal Armağanı, Y. 2019, s. 1416-1456, s. 1422-1423. 115 TİTRK m. 3/1 şu şekildedir; “(1) Rehin sözleşmesi; a) Kredi kuruluşları ile tacir, esnaf, çiftçi, üretici örgütü, serbest meslek erbabı gerçek ve tüzel kişiler arasında, b) Tacir ve/ veya esnaflar arasında, yapılır.”