SINAİ MÜLKİYET KANUNU HÜKÜMLERİ
UYARINCA TELEVİZYON PROGRAM
FORMATLARI VE MARKA İLİŞKİSİ
Av. Merve ÖZEL
1
I.GİRİŞ
Günümüzde ulusal ve yerel televizyonculuk, uzun süredir özel sektö-
rün hakim olduğu ve ticaret şirketlerinin egemen olduğu bir medya alanı
haline gelmiştir. Şirketlerin ticari savaşlarının hakim olduğu bu alanda,
televizyon kanalları en çok izlenebilirlik oranına ulaşmak adına; günün
her saati için yayın akışına çeşitli içerikler yerleştirmektedir. Söz konu-
su içerikler; kimi zaman bir “sabah programı” kimi zaman bir “reality
show” kimi zaman bir “yarışma programı” biçimde ve kimi zaman da bir
dizi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, yayını yapan televizyon
kanalının hedef kitlesine ve günün zaman dilimlerine göre günlük yayın
akışı oluşturulmaya çalışılmaktadır.
Söz konusu yayın akışında oldukça fazla sayıda televizyon programı
bulunmakta olup bunların da bir kısmı yerli bir kısmı da yabancı gerçek
ve/veya tüzel kişilere ait formatlara sahiptir. Uygulamada daha çok tü-
zel kişilerin uhdesinde bulunduğu bilinen televizyon program formatları
lisans alınmak suretiyle özellikle uluslararası alanda muhtelif ihracat –
ithalat işlemlerine konu edilmektedir. Bu nedenle de denilebilir ki, tele-
vizyon formatları özellikle görsel ve işitsel medya yönünden büyük ticari
hacim konusu teşkil etmektedir. Böylesine büyük ticari hacim teşkil eden
bir alanda, hak sahibi olan şirketlerin rakiplerinden sıyrılabilmek adına
“markalaşma” yoluna gitmesi kabul edilebilir olup hatta deyim yerinde ise
kesinlikle yerine getirilmesi gereken bir koşul olarak önümüze çıkmak-
tadır.
Markalaşma, ticari şirketler başta olmak üzere çeşitli alanlarda ticari
faaliyet göstermekte olan gerçek ve/veya tüzel kişiler için büyük önem arz
etmektedir. Zira markalaşma, yürütülmekte olan ticari faaliyeti ve buna
bağlı olarak üretilmiş olan ürünler yönünden ticari hayatta marka sahibi
olacak gerçek ve/veya tüzel kişiye rakipleri arasından sıyrılabilme ve öne
çıkabilme gibi avantajlar sağlamaktadır. Ayrıca markanın hak sahibine
1 İstanbul Barosu Avukatlarından, İstanbul, 2018.
